Trends verpakkingsmaterialen

Trends verpakkingsmaterialen

Zuinig materiaalgebruik en goed recycleerbaar

Het gebruik van kunststof verpakkingen neemt nog steeds toe.

Gedwongen door de opmars van kunststoffen in verpakkingen zijn ook bij de andere verpakkingsmaterialen interessante ontwikkelingen te bespeuren, mede gestimuleerd door milieueisen, zoals zuinig materiaalgebruik en goede recycleebaarheid. Een overzicht van materiaaltrends.

Kunststoffen hebben de wind mee. Meestal zijn kunststof verpakkingen goedkoper dan verpakkingen van andere materialen. Ze bieden ook vele andere interessante mogelijkheden die voor marketingmensen, verpakkers en consumenten van belang zijn. Maar kunststoffen hebben wel een belangrijk nadeel. Ze bezitten vaak niet een voldoende barrière tegen zuurstof, waterdamp of koolzuurgas. Het belangrijkste thema voor zowel producenten van kunststof verpakkingsmiddelen als voor de verpakkers is dan ook al tijden: hoe bouw ik meer barrières in kunststof verpakkingen. Door combinatie met andere kunststoffen, die weer andere specifieke eigenschappen hebben, lukt het vaak betere barrière-eigenschappen te krijgen.

Ook door het combineren van materialen, zoals aluminiumfolie of coatings van glas (SiOx), kunnen de gewenste barrière-eigenschappen worden verkregen. Bij dat combineren van kunststoffen worden nu algemeen de erkende barrièrekunststoffen: EVOH, PVOH, PA en PVDC gebruikt. Ze verliezen echter veel van hun goede eigenschappen in een vochtige omgeving. Ingewikkelde constructies zijn dan nodig om dat nadelige effect tegen te gaan. De glascoating (SiOx) lijkt mede daarom een goede toekomst te hebben bij het coaten van verpakkingsfolies en PET-flessen. Op bescheiden schaal worden PET-flessen voor bier in Frankrijk met een coating volgens het zgn. Actis-proces gebruikt. Maar de nadruk ligt nu vooral op PET-flessen voor dranken met een Actis-coating. Die maken momenteel in Japan en Zuid-Amerika opgang.

Deze zomer vindt in Nederland een proef plaats met PET-flessen voor farmaceutica met aan de binnenzijde een glascoating. Als die slaagt en de registratie voor gebruik met geneesmiddelen snel van de grond komt, zullen ook in de farmaceutische en medische sector steeds meer PET-flessen worden gebruikt. De glascoatings zijn overigens zo dun dat ze geen enkele invloed hebben op een goede recycling van de kunststoffen.

Glas dunner en sterker
Glas mag dan veel terrein hebben verloren aan kunststoffen, waarbij het verlies van de markt voor frisdranken het meest opvalt, de rol van dit verpakkingsmateriaal is nog lang niet uitgespeeld. Glas heeft enkele zeer aantrekkelijke eigenschappen, zoals een perfecte barrière tegen waterdamp, zuurstof, koolzuurgas en diverse andere stoffen. Aan een nadeel, zoals het relatief hoge gewicht van glazen verpakkingen, is de afgelopen decennia hard gewerkt. Geavanceerde productietechnieken hebben het gewicht van glazen verpakkingen drastisch omlaag gebracht, zonder dat de kans dat ze breken groter is geworden. Dat risico is ook sterk teruggebracht door de wanden van de glazen flessen van een dunne polymeercoating te voorzien die beschadiging van de glazen wand tegengaat.

Glas kan ook in vele vormen worden gemaakt. Deze vormvrijheid en de luxe uitstraling maken dat parfums en dure cosmetica vrijwel uitsluitend in een glazen verpakking worden verpakt. Bijzondere verwerkingstechnieken kunnen het glasoppervlak bovendien een fraai uiterlijk geven.

Een glazen fles of pot kan niet zonder een goed afsluitend deksel of dop. Hier zien we dat glas en kunststof een huwelijk aangaan. Kunststof deksels en doppen met bijzondere constructies maken van de fles een goed sluitende verpakking met vaak veel gebruiksgemak. Overigens is de rol van het metalen deksel, als goed sluitend middel, nog lang niet uitgespeeld.

Nieuwe vormen bij metalen verpakkingen
Metalen verpakkingen, of ze nu van aluminium of staal zijn, hebben perfecte barrière-eigenschappen en zijn hermetisch te sluiten. Dat zijn belangrijke eigenschappen voor het verpakken van vooral voedingsmiddelen. Stalen bussen hebben lange tijd geleden onder een goedkoop imago. De consument dacht bij stalen bussen vooral aan conservenbussen met goedkoop voedsel. De afgelopen decennia is veel ontwikkelingswerk door fabrikanten gedaan om de stalen bus een beter imago te geven.

Geavanceerde productietechnieken, zoals vormen met perslucht of met hydraulische druk, hebben het mogelijk gemaakt bussen met een bijzondere en aansprekende vorm te maken. Gevoegd bij moderne druktechnieken kunnen nu stalen bussen worden gemaakt die een dure uitstraling hebben. Easy-openings zijn nu gemeen goed en verhogen het gebruiksgemak van metalen bussen. Zelfs hersluitbare metalen bussen zijn ontwikkeld op basis van goed sluitende schroefsluitingen of zelfs twist-off-sluitingen.

Ook bij de stalen en aluminium bussen is sprake van een drastische vermindering van het gewicht. De diameter van drankbussen bijvoorbeeld is verkleind, waardoor een materiaalbesparing tot 25% mogelijk is geworden. Gevoegd bij het gebruik op deze bussen van easy-openings is het drinkgemak ook toegenomen. Speciale constructies van de easy-openings zorgen ervoor dat er geen treklipjes of -ringetjes los in het milieu terechtkomen. Ze zijn nu ook vaak voorzien van een gekleurde kunststof coating. Dat geeft een extra imago aan de drankbus.

Papier en karton krijgen bijzondere eigenschappen
Papier, vouwkarton, massiefkarton en golfkarton zijn traditionele verpakkingsmaterialen die nog steeds op grote schaal worden gebruikt. Het zijn relatief goedkope verpakkingsmaterialen die veelzijdig zijn toe te passen. Vooral de moderne types vouwkarton kunnen fraai worden bedrukt. Veel types vouwkarton kunnen direct in contact met voedingsmiddelen komen, waardoor bijvoorbeeld binnenzakken overbodig worden. Dat geeft weer materiaalbesparing. Belangrijk daarbij is de ontwikkeling de laatste jaren van vouwkarton met barrières tegen vocht en vet. Er zijn zelfs speciale constructies met vouwkarton mogelijk die een kartonnen doosje of tray een vrijwel hermetische afsluiting geven.

Bij golfkarton is de laatste jaren een ontwikkeling te bespeuren naar constructies van dozen en trays die een flinke materiaalbesparing opleveren. Golfkarton kan met behulp van geavanceerde flexodruk tegenwoordig ook behoorlijk goed worden bedrukt, zodat golfkartonnen dozen een wervende kracht krijgen. Als van preprinted liner gebruik wordt gemaakt kan zelfs zeer hoogwaardig drukwerk worden afgeleverd.

Er is de afgelopen vijf jaar een duidelijke trend geweest naar hoogwaardig golfkarton met een zeer kleine golf, nl. mini- en microgolf. Gecombineerd met zeer goede bedrukkingen dringen verpakkingen van dit golfkarton ook door in het segment dat tot dusver alleen aan vouwkarton was voorbehouden. De voordelen van dit mini- en microgolfkarton zijn duidelijk: ze bieden een betere bescherming tegen schokken, zijn lichter